Τεχνητη νοημοσυνη: Ευχη ή καταρα τελικα;

 

Γράφουν τα μέλη του πυρήνα ελεύθερης έκφρασης νέων Change The World Gr, Κωνσταντίνος Γιαντσελίδης, Θάνος Φουφούλας, Γιάννης Καραγιάννης Τσανίδης, Γιώργος Πετρόπουλος, Σοφία Παπαδογιάννη, Χρήστος Τσιαντάς, Λυδία Κ. 

Εισαγωγή.

 Ζούμε στην εποχή της ραγδαίας τεχνολογικής ανάπτυξης. Όλα πλέον κινούνται με απίστευτες ταχύτητες. Παραδείγματος χάριν, η διάδοση της πληροφορίας. Ενώ παλαιοτέρα έπαιρνε μέρες, εβδομάδες ή ακόμα και μήνες για να φτάσει ένα γράμμα, πλέον παίρνει μόνο μερικά δευτερόλεπτα και μερικά κλικ! Αυτή η τάση προς την πρόοδο και την βελτίωση των ικανοτήτων μας, σαν είδος, εμφανίζεται παντού: στην ιατρική, στην μηχανική, στις συγκοινωνίες, στην πληροφορική καθώς και σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Κανένας τομέας όμως δεν υπόσχεται να βελτιώσει ή, αντιθέτως, να καταστρέψει την ύπαρξή μας όσο η Τεχνητή Νοημοσύνη… Οι περισσότεροι από εμάς όμως, δεν ξέρουμε πολλά για την τεχνητή νοημοσύνη. Τι είναι τελικά αυτή η Τεχνητή Νοημοσύνη;  Υπάρχει τώρα ή θα βγει στο μέλλον; Θα καταλάβει τον κόσμο όπως στην ταινία Matrix; Και εν τέλη, θα είναι ευχή ή κατάρα;

 Αρχικά δεν υπάρχει ένας καθολικά αποδεκτός ορισμός της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά ένας αρκετά κοινά αποδεκτός είναι ο εξής: Τεχνητή νοημοσύνη είναι η μελέτη προγραμματισμένων συστημάτων τα οποία μπορούν να προσομοιώνουν, μέχρι κάποιο βαθμό, ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η αντίληψη, η σκέψη, η μάθηση και η δράση. Δηλαδή, με απλά λογία, η τεχνητή νοημοσύνη είναι η επιστήμη που προσπαθεί μέσα από τον προγραμματισμό να δημιουργήσει ευφυΐα. Όπως γίνεται αντιληπτό, αποτελείται και από τομείς διαφορετικών επιστημών, όπως της ψυχολογίας, της νευρολογίας, της φιλοσοφίας κλπ. Χρησιμοποιείται πλέον σε καθημερινή βάση για την επίλυση πλήθος προβλημάτων, όπως για  την πάταξη της φοροδιαφυγής, την υπογεννητικότητα κλπ.  Ενώ όμως πολλά έχουν γραφτεί για την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για την επίλυση μεμονωμένων προβλημάτων, υπάρχει μια έλλειψη αναφοράς για την γενική κατεύθυνση αυτού του νέου κλάδου. Ας εξετάσουμε τα θετικά και τα αρνητικά της για να έχουμε μια πιο γενική εικόνα για το πως εξελίσσεται αυτός ο τομέας της επιστήμης, και τι πιθανόν μας επιφυλάσσει το μέλλον.

Τα θετικά.

 Αρχικά μια μηχανή που κάνει χρήση προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης δεν κουράζεται ούτε χρειάζεται διάλειμμα. Μια τέτοια μηχανή μπορεί να εκτελεί χειρωνακτικές εργασίες αλλά και εργασίες που ο άνθρωπος δε μπορεί να ολοκληρώσει. Παράλληλα μπορούν να αναπτυχθούν  μηχανές τύπου ρομπότ, που θα παίζουν τον ρολό του οικιακού βοηθού. Ένα τέτοιο ρομπότ θα μπορεί να βοηθάει με τις δουλειές του σπιτιού ώστε να τελειώσουν σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα.

Ταυτόχρονα, είναι δεδομένο ότι κάθε αναπτυγμένο κράτος χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη ούτως ώστε να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες του πληθυσμού της. Έτσι, παρατηρούνται αυτές οι νέες μορφές τεχνολογίας να κυριαρχούν στις παραγωγικές και οικονομικές διαδικασίες των κοινωνιών αυτών. Επιπλέον η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να συμβάλει και στη λήψη δύσκολων αποφάσεων, όπου ο ακριβής και έγκαιρος υπολογισμός είναι το παν για την εκτόνωση μιας κρίσης.

 Παράλληλα σε άλλους τομείς όπως η γεωργία για παράδειγμα, η άρδευση , η άροση , το κλάδεμα και το ράντισμα είναι διαδικασίες που με τον απαιτούμενο προγραμματισμό μπορούν να βελτιστοποιηθούν και να δημιουργήσουν αύξηση της παραγωγής και των οικονομικών οφελών. Ακόμα , η σωστή χρήση του νερού και των φυτοφαρμάκων οδηγούν αναπόφευκτα σε τεράστια οικονομικά οφέλη που είναι όσο ποτέ άλλοτε απαραίτητα.

 Τελευταία, αλλά εξίσου σημαντική, είναι η συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στην ιατρική. Το ‘’ πρόβλημα ‘’ που καλείται να αντιμετωπίσει, είναι η διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων και η σωστή και γρήγορη επεξεργασία αυτών, ώστε να παρθεί η καταλληλότερη απόφαση για την ίαση του ασθενή. Δεν αργεί η εποχή οπού ο ιατρός και η μηχανή, θα συνεργάζονται ώστε να επιτευχθούν τα καλυτέρα αποτελέσματα. Τέλος δεν είναι λίγοι αυτοί που μιλούν για την εύρεση θεραπειών σε ανίατες ασθένειες, την εξάλειψη γενετικών προβλημάτων καθώς ακόμα και την παύση του φαινομένου της γήρανσης. Δηλαδή πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι, με την αρωγή της τεχνητής νοημοσύνης, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να ανακαλύψουν κάποια μορφή αθανασίας για το ανθρώπινο γένος, σενάριο πραγματικά εξωπραγματικό.

Τα αρνητικά.

 Από την άλλη βέβαια, πάρα πολλά είναι τα σενάρια που κάνουν λόγο για έναν πραγματικά δυστοπικό μέλλον. Για ένα μέλλον που οι μηχανές έχουν αντικαταστήσει τους περισσοτέρους εργαζομένους, καθώς σε αντίθεση με έναν άνθρωπο, η μηχανή δεν θα χρειάζεται ούτε ξεκούραση, ούτε τροφή, ούτε καν πληρωμή. Για ένα μέλλον οπού τα ποσοστά ανεργίας θα είναι μόνιμα στα ύψη. Για ένα μέλλον που η φτώχια και η πεινά θα είναι το δεδομένο και εκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν σε άθλιες συνθήκες.

  Παράλληλα ένα λεπτό αλλά μείζον ζήτημα που προκύπτει από την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης είναι ότι αγγίζει την ουσία του δικανικού συλλογισμού. Δηλαδή, η τεχνητή νοημοσύνη στο σημερινό επίπεδο εξέλιξής της, θέτει υπό αναθεώρηση θεμελιώδεις παραδοχές του δικαίου. Για παράδειγμα αν και βοηθά την αυτοκινητοβιομηχανία αυτόματων και ημιαυτόματων οχημάτων, είναι πολλά τα ατυχήματα που έχουν συμβεί λόγω λάθους προγραμματισμού ή έκθεσης σε πρωτόγνωρες για το μηχάνημα συνθήκες καθώς όταν προγραμματίζεται να λάβει αποφάσεις ενδέχεται να είναι απρόβλεπτες. Σε αυτές τις περιπτώσεις ποιος ή τί έχει προκαλέσει σφάλμα; Η ευθύνη μπορεί να αποδοθεί μόνο σε φυσικά πρόσωπα.

 Τέλος, μια άλλη εκδοχή θέλει την τεχνητή νοημοσύνη όχι μόνο να μας πάρει τις θέσεις εργασίας, αλλά και να μας καταδυναστεύει. Ταινίες επιστημονικής φαντασίας όπως το Terminator ή το Matrix, μας έχουν δείξει ένα ζοφερό μέλλον όπου οι εφευρέσεις μας, στράφηκαν εναντίον μας και κατέλαβαν τον άλλοτε δικός μας κόσμο. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν κάτι τέτοιο απίθανο, αν όχι αδύνατο. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος μιας μορφής τεχνητής νοημοσύνης να γίνει πολλές φορές πιο ευφυής από όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα μαζί, και να θελήσει την αυτοκυριαρχία της, είναι πραγματικός. Δηλαδή, υπαρχή η πιθανότητα η τεχνητή νοημοσύνη να γίνει τόσο έξυπνη που να αποκτήσει θέληση και να μην επιθυμεί να υπακούει στις εντολές μας. Τι μπορεί να κάνει ένα μυρμήγκι για να σταματήσει έναν άνθρωπο, άμα αυτός ο άνθρωπος δεν θέλει να το βοηθήσει με τις ασήμαντες δουλείες του;

Συμπεράσματα.

 Δεν θα μπορούσε να υπάρχει πιο σωστή κατακλείδα από ένα αληθινό παράδειγμα χρήσης τεχνητής νοημοσύνης. Αίσθηση έχει προκαλέσει στη διεθνή κοινότητα το εγχείρημα της Deutsche Telekom να χρησιμοποιήσει πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης για να  ολοκληρώσει την ημιτελή 10η συμφωνία του μεγάλου Γερμανού συνθέτη Μπετόβεν. Επιστήμονες από πολλά επιστημονικά πεδία ανέλαβαν τον προγραμματισμό και την εκπαίδευση του συστήματος για την περάτωση του εγχειρήματος. Όλοι μαζί ενώνουν τις γνώσεις τους για την επίτευξη ενός αποτελέσματος όσο πιο κοντά στον συνθέτη. Πρέπει να αναφερθεί, ότι όλο αυτό διευθύνεται από μία ομάδα ειδικών, άρα δεν γίνεται λόγος για παντελή αυτονομία των τεχνικών μέσων. Επίσης σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτή είναι μια ενέργεια που μάλλον δεν θα ενοχλούσε τον Μπετόβεν, καθώς ήταν ένας προοδευτικός συνθέτης. Τα αποτελέσματα του προγράμματος θα παρουσιαστούν το 2021.

 Σε αυτό το παράδειγμα βλέπουμε τόσο τα θετικά, όσο και τα αρνητικά. Από την μια μεριά, είναι αδύνατο να μην θαυμάσει κανείς το ταλέντο, την θέληση και την δημιουργικότητα που έχουν οι ειδικοί που θα διευθύνουν το όλο πρόγραμμα, ποσό μάλλον των προγραμματιστών της τεχνητής νοημοσύνης που κατάφεραν να φτιάξουν ένα πρόγραμμα ικανό να δημιουργήσει αληθινή τέχνη. Από την άλλη όμως, η τέχνη δεν είναι η έκφραση των συναισθημάτων  της ψυχής του ανθρώπου; Πως είναι δυνατόν ένα μηχάνημα να δημιουργεί τέχνη αν δεν έχει κανένα απολύτως συναίσθημα; Δηλαδή όταν θα ακούμε το τέλος της 10^ης συμφωνίας του Μπετόβεν θα ακούμε μια μορφή τέχνης ή τα ψυχρά μαθηματικά ενός υπολογιστή;

 Η αλήθεια, όπως και γενικά στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, δεν είναι ξεκάθαρη. Αυτό που είναι θαύμα για τον έναν, είναι ανήθικο για τον άλλον. Παρά τα όποια συναισθήματα μας δημιουργεί η τεχνητή νοημοσύνη, πρέπει να κατανοήσουμε ότι, έχει έρθει ήδη στην καθημερινότητα μας, και ότι από εδώ και πλέον θα καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Πρέπει να προσέξουμε τις επιλογές που κάνουμε από εδώ και πλέον σαν ανθρωπότητα, γιατί δεν υπάρχει επιστροφή. Είμαστε υπεύθυνοι του εαυτού μας, και το τι τελικά είναι η τεχνητή νοημοσύνη, θα εξαρτηθεί μόνο από εμάς…