ΟΙ ΤΕΤΡΑΠΟΔΟΙ «ΦΥΛΑΚΕΣ ΑΓΓΕΛΟΙ» ΜΑΣ

 

Γράφει η Σοφία Παπαδογιάννη, 13 ετών από την Θεσσαλονίκη, και μέλος της ομάδας Change The World.

Σε όλους αρέσουν τα ζώα. Είτε είναι μία χαδιάρα γάτα, ένας παιχνιδιάρης σκύλος, ένα μεγαλοπρεπές άλογο, η φροντίδα των μικρών μας φίλων  πάντα ήταν ένας τρόπος χαλάρωσης και αντιμετώπισης του άγχους και της κούρασης. Αυτό όμως δεν οφείλεται μόνο στο πόσο χαριτωμένα ή μαλλιαρά είναι τα ζώα. Έρευνες έχουν αποδείξει πως η αλληλεπίδραση με τα ζώα, είτε αυτά είναι κατοικίδια είτε όχι, βοηθά τους ανθρώπους με ψυχολογικά αλλά και σωματικά προβλήματα. Πώς όμως γίνεται αυτό;

Αρχικά, οι άνθρωποι που υποφέρουν από κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, μετατραυματικό στρες, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια ακόμα και αυτισμό και άλλες ψυχικές ασθένειες, ή έχουν προσφάτως αναμειχθεί σε κάποιο ατύχημα που οδήγησε σε κάποιου είδους αναπηρία, συνήθως κλείνονται στον εαυτό τους. Δεν φεύγουν από το σπίτι για μέρες και αποφεύγουν την επαφή με άλλα άτομα. Η φροντίδα ενός ζώου όμως τους αναγκάζει να ακολουθήσουν μία ρουτίνα. Χρειάζεται κάθε μέρα να αλλάξουν την άμμο του ή να το βγάλουν βόλτα, να ανανεώσουν το φαγητό και το νερό του, να καθαρίσουν το κλουβί/το ενυδρείο του. Έτσι τα ζώα δεν επιτρέπουν στον ασθενή να αποκοπεί από τον υπόλοιπο κόσμο και τον βοηθάνε να αποκτήσει ένα καθημερινό πρόγραμμα.

Ακόμα τα ζώα, βοηθούν τους ανθρώπους που δεν είναι κοινωνικά αποδεκτοί λόγω της πάθησης/ασθένειας τους. Πολλές φορές ασθενείς σαν αυτούς που ανέφερα παραπάνω θεωρούνται «επικίνδυνοι» από μη ενημερωμένους ανθρώπους και κατά συνέπεια δεν έχουν μεγάλο κοντινό κύκλο. Ένα ζώο όμως δεν θα σε κρίνει. Οι ασθενείς  με κατοικίδια έχουν κάποιον που να τους περιμένει να γυρίσουν σπίτι, με τον οποίο παίζουν μαζί και που μπορούν να τον αγκαλιάσουν άμα έχουν περάσει μία δύσκολη μέρα. Κάποιον που δεν θα τους αφήσει ποτέ. Αυτό τους κάνει να νιώθουν λιγότερη μοναξιά και δίνει έναν καινούριο σκοπό στη ζωή τους.

Επιπλέον, πολλές φορές τα κατοικίδια τους αποσπούν τη προσοχή από συμπτώματα όπως το να κάνουν αυτοκτονικές σκέψεις ή να ακούνε φωνές και τους ηρεμούν  από το άγχος και τις απότομες αλλαγές διάθεσης. Αυτό οφείλεται στο ότι όταν ο άνθρωπος αλληλεπιδρά με ένα ζώο με οποιονδήποτε τρόπο, το σώμα παράγει περισσότερες ενδορφίνες, ουσίες οι οποίες προκαλούν ένα αίσθημα ευφορίας καθώς επίσης μειώνουν τα επίπεδα αδρεναλίνης, κορτιζόλης, νορεπινεφρίνης και επινεφρίνης, εξουδετερώνοντας το στρες και το άγχος και λειτουργώντας ως φυσικά παυσίπονα. Οι παλμοί της καρδιάς σου και η πίεση του αίματος σου μειώνονται και η καρδιακή σου μεταβλητότητα (η ικανότητα της καρδιάς να ανταποκρίνεται στο στρες) βελτιώνεται.

Παρόλο που η ακριβής αιτία που το σώμα αντιδρά με αυτό τον τρόπο δεν είναι γνωστή, το πιο πιθανό είναι η απάντηση να κρύβεται στον δεσμό μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Με αυτό δεν εννοώ τον συναισθηματικό δεσμό που αναπτύσσει κάποιος με το κατοικίδιό του, αλλά τον δεσμό που φαίνεται πως έχουν οι άνθρωποι με όλα τα ζώα.   Αυτός ο δεσμός είναι ένας δεσμός που οι άνθρωποι και τα ζώα έχουν αναπτύξει από τα προϊστορικά χρόνια, όταν έγινε η εξημέρωση των πρώτων ζώων,  και είναι μία αμοιβαία δυναμική και επωφελής σχέση μεταξύ τους, που επηρεάζει θετικά την ευημερία και την υγεία και των δύο όταν βρίσκονται κοντά και αλληλεπιδρούν. Χάρη στον δεσμό που έχουν δημιουργήσει με τους ανθρώπους, τα ζώα έχουν αναπτύξει κάποιες συνήθειες στις οποίες το μυαλό και το σώμα των ανθρώπων αντιδρά θετικά. Το γουργούρισμα της γάτας για παράδειγμα, ή το γλείψιμο των σκύλων κάνει το σώμα μας να παράγει ορμόνες οι οποίες το οδηγούν σε μία κατάσταση απόλυτης ηρεμίας.

  Ένα παράδειγμα του δεσμού αυτού μεταξύ ανθρώπων και ζώων και των επιπτώσεων που έχει στην ψυχική και σωματική υγεία είναι η περίπτωση ενός κοριτσιού από την Αγγλία, της Amber και του Shock ενός μικρού γαϊδουριού. Η μητέρα της Amber είχε κάποιες επιπλοκές στην εγκυμοσύνη της και έτσι η Amber αναγκάστηκε να γεννηθεί νωρίτερα, μόλις στις 24 βδομάδες. Παρόλο που οι γιατροί κατάφεραν να τη κρατήσουν στη ζωή, αυτή χρειάστηκε να φοράει ένα είδος σωλήνα/αεραγωγού στον λαιμό της ώστε να μπορεί να αναπνεύσει. Ακόμα, μετακινούταν με αναπηρικό καροτσάκι καθώς τα πόδια της ήταν πολύ αδύναμα για να περπατήσει. Ο σωλήνας όμως δυσκόλευε την λειτουργία των φωνητικών της χορδών και έτσι το κορίτσι δεν μιλούσε. Οι γονείς της δοκίμασαν διάφορα είδη θεραπείας, αλλά κανένα δεν είχε επιτυχία μέχρι που αποφάσισαν να δοκιμάσουν τη ζωοθεραπεία. Έτσι μαζί με την κόρη τους, επισκέφτηκαν ένα καταφύγιο ζώων με κακοποιημένα ζώα της εξοχής. Εκεί η Amber γνώρισε για πρώτη φορά τον Shock ένα γαϊδουράκι που είχε μόλις πρόσφατα μεταφερθεί στο καταφύγιο και μέχρι τότε δεν είχε ανοιχτεί σε κανέναν. Η Amber και ο Shock όμως γρήγορα δέθηκαν μεταξύ τους και σε λίγες βδομάδες ο Shock είχε γίνει πολύ πιο κοινωνικός και φιλικός, ενώ η Amber ξεκίνησε να περπατάει. Μερικούς μήνες αργότερα η Amber γέλασε για πρώτη φορά και όταν έγινε πέντε χρονών πρόφερε τις πρώτες της λέξεις, οι οποίες δεν ήταν άλλες από “I love you Shock” (Σε αγαπώ Shock).

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό πως τα ζώα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη ψυχολογία των ανθρώπων. Παρόλα αυτά η χρήση ζώων για την αντιμετώπιση ασθενειών, παθήσεων ακόμα και σωματικών προβλημάτων δεν είναι τόσο διαδεδομένη. Αυτό πρέπει να αλλάξει για το καλό των ασθενών και για χάρη της ψυχολογίας, ψυχιατρικής και των υπόλοιπων επιστημών που ασχολούνται με τη ψυχική υγεία.